เป๊ป (PEP) ยาต้านฉุกเฉินป้องกันเอชไอวี

เป๊ป (PEP) ยาต้านฉุกเฉินป้องกันเอชไอวี

เป๊ป (PEP) ย่อมาจาก post-exposure prophylaxis หรือยาต้านฉุกเฉิน ทานหลังจากมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ HIV  ต้องทานให้เร็วที่สุดภายในเวลา 72 ชั่วโมง เป็นการรักษาระยะสั้นเพื่อป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี

ใครบ้างที่ควรรับยา PEP

  • ผู้ที่มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกัน
  • ผู้ที่ถุงยางอนามัยฉีกขาด รั่ว หรือหลุดออก ระหว่างมีเพศสัมพันธ์
  • ผู้ที่ถูกล่วงละเมิดทางเพศ ถูกข่มขืน หรือมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ตั้งใจ
  • ผู้ที่ใช้เข็มฉีดยาร่วมกับผู้อื่น
  • บุคลากรทางการแพทย์ที่ถูกเข็มทิ่มตำระหว่างปฏิบัติหน้าที่

วิธีทานยา PEP

วิธีทานยา PEP

การทานยาเป๊ป (PEP) จำเป็นต้องทานให้เร็วที่สุดเท่าที่ทำได้ คือ ต้องทานภายในเวลา 72 ชั่วโมง หลังจากสัมผัสเชื้อมา หรือมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อเอชไอวี โดยกินอย่างสม่ำเสมอทุกวัน ต่อเนื่องเป็นระยะเวลา 28 วัน หลังจากกินยาครบ แพทย์จะนัดคนไข้มาเจาะเลือดเพื่อตรวจ HIV อีกครั้ง

ขั้นตอนการรับ PEP

  • ก่อนที่ผู้รับบริการแพทย์จะซักประวัติเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น และพิจารณาว่าจำเป็นต้องรับยาหรือไม่ 
  • แพทย์จะสั่งตรวจเอชไอวี ตรวจไวรัสตับอักเสบบี การทำงานของตับและไตก่อนรับยาเป๊ป (PEP)
  • หากติดเชื้อ HIV อยู่ก่อนแล้ว จะไม่สามารถใช้ยาเป๊ป (PEP) ได้
  • หลังรับประทานยาครบ 28 วัน ตรวจเอชไอวีซ้ำ 1 เดือน และ 3 เดือน 
  • งดบริจาคเลือด และใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์

สูตรยา PEP ประกอบไปด้วยอะไรบ้าง ?

สูตรยาเป๊ป (PEP) ที่แนะนำ ประกอบด้วยยา 3 ตัวรวมในเม็ดเดียว ได้แก่

  • Tenofovir (TDF) 300 mg
  • Emtricicabine (FTC) 200 mg
  • dolutegravir (DTG) 50 mg

**นอกจากนี้ยังมีสูตรยาอื่นๆอีกซึ่งแพทย์จะปรับยาตามเงื่อนไขของผู้รับบริการแต่ละราย**

ผลข้างเคียงของการทาน PEP

ผลข้างเคียงของการทาน PEP

ส่วนใหญ่ยาเป๊ป (PEP) มักจะไม่มีผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายรุนแรง เนื่องจากยามีความปลอดภัยต่อร่างกาย แต่ในกรณีของผู้ที่มีผลข้างเคียงจะมีอาการ อ่อนเพลีย ท้องเสีย คลื่นไส้ วิงเวียนศีรษะ อาการข้างเคียงต่างๆ มักจะเป็นเพียงช่วงแรกของการทานยาและอาการจะค่อยๆ ดีขึ้นได้เอง แต่หากอาการรุนแรงมากสามารถแจ้งแพทย์ผู้ดูแลเพื่อให้การรักษาและตรวจเพิ่มเติม

ความแตกต่างระหว่าง PEP และ PrEP

  • PEP  คือ ยาป้องกัน หลัง การสัมผัสเชื้อ HIV ทานภายใน 72 ชั่วโมง ทานวันละ 1 เม็ด ติดต่อกัน 28 วัน
  • PrEP คือ ยาป้องกัน ก่อน การสัมผัสเชื้อ HIV ทานวันละ 1 เม็ด ให้ตรงเวลา

อ่านบทความอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง

เป๊ป (PEP) สามารถป้องกันเชื้อ HIV หลังจากสัมผัสเชื้อได้ แต่เป๊ป (PEP) ไม่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆได้ ดังนั้นจึงจำเป็นต้องสวมถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์

Search